دانشگاه علوم پزشکی ایران

دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی ایران برای اولین بار با عنوان مرکز پزشکی بین‌المللی ایران در مرداد ماه سال ١٣۵٢ تشکیل شد. بر اساس تصمیمات کمیسیون منتخب یکصد و سومین نشست شورای گسترش دانشگاه‌ها مورخ ۵/۶/۱۳۵۴ مرکز پزشکی (بین‌المللی) ایران مجاز به تأسیس دانشکده پزشکی و دانشکده علوم پزشکی در رشته‌های مختلف علوم پایه و دانشکده پرستاری در سطوح کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری و دانشکده علوم پیراپزشکی و مدیریت مؤسسات پزشکی و بهداشتی گردید.

در سال ١٣۵۵ هم‌زمان با آغاز همکاری دانشگاه‌های هاروارد، کامبیا و کرنل، عملاً برنامه‌ریزی‌های آموزشی و فعالیت‌های عمرانی، تأمین فضاها، تأمین تجهیزات و نیروهای انسانی لازم صورت گرفت. مرکز پزشکی ایران در سال ١٣۵۴ فعالیت‌های بالینی و درمانی را با تنها بیمارستان وابسته به خود با نام کلینیک ایرانشهر (بیمارستان شهید دکتر رهنمون) آغاز کرد و پس از تشکیل دانشکده‌های پرستاری و پیراپزشکی، برای تأسیس مقاطع تحصیلی کارشناسی و کارشناسی ارشد پرستاری و نیز سه رشته‌ی بانک خو ن، رادیولوژی و آزمایشگاه در سطح کارشناسی اقدام نمود. در سال ١٣۵۶ دانشکده پزشکی تأسیس شد.

این دانشگاه در طول سال‌های ١٣۶١ تا ١٣۶٣ به طور محدود فعالیت داشت و نهایتاً با سپری شدن دوره‌ی کوتاه‌مدت و تصویب تأسیس دانشگاه‌های علوم پزشکی تحت پوشش وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی در سال ١٣۶۵ از ادغام چند دانشکده و مؤسسه‌ی آموزش عالی در مراکز پزشکی رسماً تحت عنوان دانشگاه علوم پزشکی ایران فعالیت خود را ادامه داد. این دانشگاه هم اکنون دارای بیش از هفت هزار نفر دانشجو است که در رشته‌های مختلف علوم پزشکی و پیراپزشکی به تحصیل اشتغال دارند و دارای بیش از ٧۴٠ عضو هیئت علمی و هشت هزار کارمند در رده‌های مختلف شغلی می‌باشد.

رشته- مقطع های ارائه شده:

بیمارستان‌های آموزشی تحت پوشش دانشگاه

١- دانشکده پزشکی

      این دانشکده پس از تشکیل وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی از ادغام دو دانشکده پزشکی به نام‌های مجتمع آموزشی پزشکی آیت‌الله طالقانی و مرکز پزشکی ایران در سال ١٣۶۵ ایجاد گردید. مجتمع پزشکی آیت‌الله طالقانی در ۲۸/۱۲/۱۳۵۲ با نام مجتمع آموزش پزشکی با تمانقلیچ وابسته به هلال احمر تشکیل شد و از سال ١٣۵۴ به صورت غیر متمرکز از استان‌های محروم دانشجو پذیرفته است. مرکز پزشکی ایران در مرداد ماه ١٣۵٣ تشکیل و از مهر ماه ١٣۵۴ شروع به کار نموده است. این مرکز از سال ١٣۵۶ دانشجویان پزشکی خود را از بین دانش‌آموختگان کارشناسی انتخاب نموده و سپس از سال ١٣۶١ از طریق آزمون سراسری و از مقطع دیپلم دانشجو پذیرفت.

آزمایشگاه‌ها:

١- آزمایشگاه آناتومی

٢- آزمایشگاه ایمونولوژی

٣- آزمایشگاه انگل‌شناسی

۴- آزمایشگاه بافت‌شناسی

۵- آزمایشگاه بیوشیمی

۶- آزمایشگاه پاتولوژی

٧- آزمایشگاه فیزیک پزشکی

٨- آزمایشگاه فیزیولوژی

٩- آزمایشگاه میکروب‌شناسی

١٠- آزمایشگاه فارماکولوژی

٢- دانشکده پیراپزشکی

      در سال ١٣۵۵ مرکز پزشکی ایران با دو رشته کارشناسی علوم آزمایشگاهی و تکنولوژی رادیولوژی تشکیل و از سال ١٣۵۶ اقدام به پذیرش دانشجو دراین دو رشته نموده است. سپس در بهمن ماه سال ١٣۶۵ با ادغام دو مؤسسه آموزشی وابسته به وزارت بهداری سابق به نام‌های مرکز فنی پیراپزشکی و آموزشگاه فنی علوم آزمایشگاهی در آن با نام دانشکده پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی ایران با حدود ١۵٠٠ نفر دانشجو در ۵ رشته‌ی اتاق عمل، تکنولوژی پرتوشناسی (علوم رادیولوژی) تکنولوژی رادیو تراپی، علوم آزمایشگاهی و هوشبری در مقاطع کاردانی، کارشناسی ناپیوسته و دکترای حرفه‌ای شروع به کار نموده است ضمناً پذیرش آخرین دوره کاردانی رادیو تراپی نیمسال اول سال تحصیلی ۶۷- ۱۳۶۶ و دوره دکترای حرفه ای علوم آزمایشگاهی نیمسال اول سال تحصیلی ۷۴- ۱۳۷۳ بوده است.

      این دانشکده درحال حاضر دارای ٣٧ نفر عضو هیئت علمی می‌باشد و از زمان تأسیس تا کنون مجموعاً تعداد ٣٨۶٧ دانشجو پذیرفته که تعداد ٢٨٩۶ نفر از آنها فارغ‌التحصیل شده‌اند.

      در دانشکده پیراپزشکی جهت انجام دروس عملی دانشجویان جمعاً ١٢ آزمایشگاه با تجهیزات و وسایل مورد نیاز دایر می باشد که زیر نظر اعضای هیئت علمی و با همکاری کارشناسان مربوطه امور آموزش عملی دانشجویان را عهده دار می‌باشد.

      دردانشکده پیراپزشکی برای آموزش واحدهای کارآموزی و کارورزی مصوب شورای برنامه ریزی و با توجه به رشته و مقطع تحصیلی از امکانات کلیه بیمارستان‌ها و مراکز درمانی وابسته به دانشگاه علوم پزشکی ایران استفاده می‌نماید.

      دوره‌ی شبانه دانشکده پیراپزشکی از نیمسال اول سال تحصیلی ۷۸- ۱۳۷۷ در دو رشته‌ی علوم آزمایشگاهی و رادیولوژی در مقاطع کاردانی و کارشناسی ناپیوسته اقدام به پذیرش دانشجو نموده است.

آزمایشگاه‌ها:

      جهت آموزش واحدهای عملی دروسی که در دانشکده ارائه می‌گردد آزمایشگاه‌های انگل‌شناسی، سرولوژی، بیوشیمی، بافت‌شناسی، پرتو‌شناسی، شیمی عمومی و آلی، فیزیولوژی، قارچ‌شناسی، میکروب‌شناسی، هماتولوژی و فیزیک هریک با مساحت تقریبی ٨٠ مترمربع دایر می‌باشد که با استفاده از وسایل و تجهیزات مورد نیاز براساس سر فصل دروس عملی در هر نوبت می‌توانند آموزش بین ۲۵- ۲۰ نفر دانشجو را عهده‌دار گردند.

٣- دانشکده بهداشت

      اندیشه تأسیس دانشکده بهداشت در دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی ایران، از ابتدای تشکیل این دانشگاه در سطح مسئولین آن مطرح بود. ایجاد وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در سال ١٣۶۴ و الحاق پاره‌ای از واحدهای آموزشی، پژوهشی و درمانی به این دانشگاه که منجر به افزایش و تنوع فعالیت‌های آن گردید نیز زمینه‌های قبلی را تقویت نمود. دانشکده بهداشت در سال ١٣۶۶ از ادغام دو مؤسسه آموزش عالی علوم بهداشتی که هر کدام دارای سوابق طولانی در امر آموزش و تر بیت نیروهای بهداشتی بودند، یعنی مدرسه عالی بهداشت محیط فریس به حدود ٣۶ سال سابقه فعالیت آموزشی و آموزشکده بهداشت عمومی شهید دکتر لواسانی با قریب ١٧ سال سابقه آموزشی و با استفاده از امکانات این دو مؤسسه و افزایش آن امکانات به منظور تمرکز فعالیت‌های آموزشی در زمینه بهداشتی بوجود آمد. در واقع تأسیس دانشکده بهداشت و چارچوب کلی فعالیت‌های آن در شانزدهمین جلسه شورای دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور در تاریخ۱۷/۹/۱۳۶۶ مورد تصوبب قرار گرفت.

      فعالیت‌های آموزشی و دروسی که در دانشکده بهداشت ارائه می‌شود متنوع بوده و طیف وسیعی از علوم پزشکی صرف و بهداشت را در رشته‌های بهداشت عمومی با گرایش‌های بهداشت خانواده و مبارزه با بیماری‌ها تا فنی و مهندسی صرف در رشته‌های بهداشت محیط و بهداشت حرفه‌ای شامل می‌شود.

۴- دانشکده مدیریت و اطلاع‌رسانی

      درسال ١٣۵۴ مرکز پزشکی ایران با زیرمجموعه‌های رشته‌های پزشکی و پیراپزشکی، پرستاری، کتابداری و اطلاع‌رسانی تأسیس و سپس در سال ١٣۵۵ دانشکده کتابداری پزشکی و علوم انفورماتیک در مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد در مرکز پزشکی نیز تأسیس شد و با تعداد ١٣ تن دانشجو فعالیت خود را آغاز نمود. در سال ١٣۶۵ مرکز پزشکی ایران به دانشگاه علوم پزشکی تغییر نام یافت. دانشگاه علوم کتابداری و اطلاع‌رسانی پزشکی نیز هم‌زمان به عنوان زیرمجموعه آن پذیرفته شده بود. در مورخه ۲۰/۸/۱۳۶۵ دانشکده مزبور با درخواست رئیس دانشکده و با تصویب شورای گسترش دانشگاه‌ها به عنوان دانشکده مدیریت و اطلاع‌رسانی خدمات پزشکی نامیده شد.

      سپس در سال ١٣٧٠ با درخواست مجدد، کلمه خدمات از عنوان دانشکده حذف و پس از موافقت در حال حاضر به نام دانشکده مدیریت و اطلاع‌رسانی پزشکی مشغول انجام وظیفه می‌باشد. بی‌تردید یکی از مؤلفه‌های مهم دوران توسعه ملی و متوازن در کشور تحولات شگرف در گستره نظام بهداشت و درمان است. در این رابطه دست‌یابی به مراقبت‌های بهداشتی، درمانی در سطح استانداردهای بین‌المللی بسیار حائز اهمیت می‌باشد. پر واضح است از مکانیسم‌های چنین تحولی تربیت نیروی انسانی توانمند، کارآمد، بویژه دربافت مدیریت، و در راستای بهره‌برداری از مهارت‌های علمی، فنی و آخرین دستاوردهای دانش مدیریت می‌باشد. بدیهی است مراکز آموزش عالی متولیان اصلی این مهم به شمار می‌آیند. در تحقق همین سیاست به مفهوم لحاظ نمودن شاخص‌های توسعه در نظام بهداشت و درمان با سود جستن از کادر مدیریت علمی دارای مهارت‌های علمی لازم دانشکده مدیریت و اطلاع‌رسانی پزشکی شکل گرفت، دانشکده نیز در نهادینه نمودن امر تربیت نیروی انسانی کارآمد و شایسته برای ارتقای سطح کیفی و توسعه جدی مراکز بهداشت و درمان از هیچ‌گونه تلاشی فروگزار نکرده است. بی‌تردید دانشکده مدیریت و اطلاع‌رسانی پزشکی در راستای تحولات نوینی که در عرصه مدیریت علمی برای تحقق آرمان‌های توسعه ملی رخ داده به‌ویژه تحولات در بهبود عرضه نظام بهداشت و درمان که امری است اجتناب‌ناپذیر تأسیس یافته است. بدون شک تحقق این توسعه مستلزم تربیت نیروهای انسانی کارآمد، متخصص و اندیشمند در رشته‌هایی مانند کتابداری پزشکی، مدیریت خدمات بهداشتی درمانی ومدارک پزشکی می‌باشد.

      دانشکده نیز در امر نهادینه کردن سطح ارتقای علمی و آموزشی دانشجویان از هیچ تلاشی تا کنون فروگذار نکرده و دراین زمینه درنیمسال دوم ۷۸- ۷۷ اقدام به تأسیس رشته مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی و مدیریت اطلاعات بهداشتی و درمانی در مقطع پی ‌اچ .دی نیز نموده است. همچنین دانشکده اقدام به تأسیس دوره‌های شبانه در مقطع کارشناسی و کاردانی نموده است. شایان ذکر است دانشکده به خاطر گسترش رشته‌های آموزشی فضای بیشتری را می‌طلبد که در همین رابطه اقدام‌هایی صورت گرفته و ساختمان دیگری به دانشکده اختصاص یافته است.

۵- دانشکده پرستاری و مامایی

      دانشکده پرستاری مرکز پزشکی ایران در سال ١٣۵۴ بر اساس تصمیمات کمیسیون منتخب یکصد و سومین نشست شورای گسترش آموزش عالی به منظور تربیت پرستار در سطوح کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا گشایش یافت. این دانشکده با همکاری دانشگاه کاتولیک آمریکا در سال ١٣۵۵ با پذیرش دانشجو در دوره‌ی کارشناسی ارشد پرستاری و از سال ١٣۵۶ در سطح کارشناسی آغاز به کار نمود و در سال ١٣۶۵ به دنبال مصوبه‌ی تأسیس دانشگاه‌های علوم پزشکی تحت پوشش وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با ادغام ٨ مؤسسه آموزشی در مقاطع مختلف رشته‌های پرستاری و مامائی رسماً با نام دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی ایران فعالیتهای آموزشی خود را ادامه داد. متعاقب برنامه‌های آموزشی یاد شده در سال ١٣۶٨ مجوز تشکیل دوره کارشناسی ارشد مامایی را اخذ و از سال ١٣۶٩ مبادرت به پذیرش دانشجو در این دوره نمود، و در سال ١٣٧٨ با کسب مجوز در مقطع دکتری (PhD) پرستاری و پذیرش دانشجو در این دوره فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی خود را توسعه و در امر ارتقاء سطح دانش جامعه گام برداشته است. مؤسسات آموزشی ادغامی به شرح ذیل می‌باشند:

      دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی ایران علاوه بر تربیت دانشجویان در رشته‌ها و مقاطع مختلف پرستاری و مامایی، با برگزاری ۴ دوره کارشناسی ارشد بیهوشی، ۵ دوره تکمیلی کارشناسی پرستاری، ٣ دوره آموزش ضمن خدمت مراقبت‌های ویژه قلب و دیگر دوره‌های آموزش کوتاه مدت، امروزه از جمله فعال‌ترین دانشکده‌های پرستاری و مامایی در سطح کشور به شمار می‌آید. این دانشکده از سال ١٣٨٠ تاکنون در راستای سیاست‌های کلان توسعه آموزش عالی در برنامه سوم توسعه، با برقراری ارتباط با دانشگاه‌های Utah آمریکا (اردیبهشت ۱۳۸۰)، Calgary کانادا (شهریور ۱۳۸۲) و Karolinska سوئد (خرداد ۱۳۸۳) جهت برگزاری دوره‌های مشترک، اعزام دانشجو، بورس کوتاه‌مدت، پروژه های تحقیقاتی، استفاده ازفرصت‌های مطالعاتی و مبادله استاد و دانشجو، بر اساس انعقاد قراردادهای همکاری و تفاهم‌نامه‌ها از سوی دانشگاه، فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی خود را گسترش داده است.

      حاصل تلاش و فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی این دانشکده تا پایان سال ۱۳۸۳، فراغت از تحصیل ۸۳۶۱ نفر دانش‌آموخته در سطوح مختلف می‌باشد که با عهده‌دار بودن مسئولیت‌های سنگین در سطح کشور، به ارائه خدمات ارزنده پرستاری و مامایی در عرصه‌های بهداشتی، مراقبتی، آموزشی و پژوهشی در سطوح مختلف نظام سلامت اشتغال دارند. نود درصد از قبول‌شدگان اولین دوره‌های اعزام بورسیه به خارج از کشور در مقطع دکتری را دانش‌آموختگان رشته پرستاری این دانشکده تشکیل داده‌اند که هم اکنون پس از بازگشت، مسئولیت‌های سنگینی را در سطح دانشگاه‌ها و وزارت متبوع به عهده دارند. این دستاوردها نتیجه آموزش در فضایی است که مدرسین و دانشجویان از طریق یادگیری متقابل رشد می‌کنند. محیطی که توانایی‌های هر فرد تشخیص داده شده و با مشارکت دانسته‌ها و عقاید و توانایی‌ها، فرصت‌هایی برای پیشرفت فراهم می‌شو‌د.

آزمایشگاه‌ها:

      در دانشکده پرستاری و مامایی: ١- آسیب‌شناسی ٢- ایمنی‌شناسی ٣- انگل‌شناسی ۴- بافت‌شناسی و سلول‌شناسی
۵- بیوشیمی ۶- فیزیولوژی ٧- میکروب شناسی ٨- skill lab

      در دانشکده علوم پایه پزشکی: ١- آناتومی

      در بیمارستان‌ها: ١- آزمایشگاه آزمایشات کاربردی

۶- دانشکده علوم توانبخشی

      دانشکده علوم توانبخشی در سال ١٣۵٢ بنا به پیشنهاد انجمن توانبخشی و با نام مدرسه عالی توانبخشی تأسیس شد و هدف آن تربیت نیروی انسانی برای خدمت در مراکز توان‌بخشی و سایر مراکز درمانی کشور بود. مدرسه عالی توانبخشی با پذیرش و آموزش دانشجو در مقطع کارشناسی رشته‌های فیزیکال‌تراپی، کاردرمانی، و گفتاردرمانی آغاز به کار نمود و علاوه بر این در مقطع کارشناسی ارشد مدیریت نیز دانشجو پذیرفت.

      نام این مرکز دانشگاهی در تاریخ ۶/۳/۱۳۵۴ از مدریه عالی به دانشکده علوم توانبخشی و رفاه اجتماعی و پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیز در تاریخ ۱۱/۱۲/۱۳۶۳ به دانشکده علوم توانبخشی تغییر نمود.

      دانشکده علوم توانبخشی از آغاز تأسیس در سال ۱۳۵۳ تا ۱۳۶۴ از مراکز دانشگاهی مستقل بود. در سال ۱۳۶۴ در جریان ایجاد تغییراتی در وزارت بهداری و وزارت فرهنگ و آموزش عالی و تشکیل وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، دانشکده علوم توانبخشی زیرمجموعه دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی ایران گردید.

آزمایشگاه‌ها:

      آزمایشگاه فیزیک: با مساحت ١۵٠ مترمربع مجهز به ابزارهای فیزیک و الکترونیک برای آموزش عملی دانشجویا ن.

      آزمایشگاه فیزیک نور: با مساحت ٧۵ مترمربع برای آموزش عملی دانشجویا ن.

      آزمایشگاه نوروپسیکولوژی: مستقر در گروه تحصیلات تکمیلی جهت تهیه پروژه، پایان‌نامه‌ها، کارگاه تراش عینک با مساحت ۵٠ متر مربع و با ظرفیت استقرار ٢٠ دستگاه تراش شیشه و میز کارگاهی و تجهیزات لازم برای تهیه شیشه عینک و مرکز تحقیقات الکتروفیزیولوژی شهید خداپرست با مساحت ۴٠ مترمربع که دارای تجهیزات لازم برای بررسی و مطالعه عملی فعالیتهای حیاتی بدن و کار عضلات با استفاده از مدل‌های حیوانی می‌باشد.

      مرکز تحقیقات بیومکانیک شهید رعیت: با مساحت ١١٠ متر مربع و قابل توسعه تا ١۵٠ متر مربع و دارای تجهیزات رایانه‌ای تخصصی می‌باشد. در این مرکز امکانات بررسی و تجزیه و تحلیل حرکات بدن، فعالیت‌های عضلانی بدن، راستای بدن و تعادل با استفاده از دستگاه‌های پیشرفته رایانه‌ای فراهم است.

      مرکز پژوهش گفتار و شنوایی شهید طریقی: با مساحت ۵٠ متر مربع دارای تجهیزات رایانه‌ای تخصصی، برای تجزیه و تحلیل گفتار و صوت و بررسی فعالیت تارهای صوتی به منظور فراهم نمودن امکانات لازم برای پژوهش در گفتار و آسیب‌های گفتاری تأسیس شده ا ست. تاکنون امکانات پژوهشی شنوایی تهیه نشده و در نظر است که با توسعه فضای یاد شده تا حدود دو برابر، امکانات مربوطه نیز فراهم شود.