برای مطالعه باید برنامه ریزی دقیقی داشته باشد تا فرد بتواند مفهوم مطلب را به درستی درک کند .
شاید سوال خیلی از افراد در ابتدای سال این باشد که روزانه چقدر درس بخوانیم؟. در جواب باید برای رسیدن به بیشترین مقدار ممکن در طول یک روز تعطیل، ۸ ساعت را به خواب و ۴ تا ۶ ساعت را به امور متفرقه دیگر مانند استراحت، ناهار و شام و … اختصاص داده و ۱۰ تا ۱۲ ساعت را به مطالعه بپردازید و همچنین در روزهایی که دانشآموزان به مدرسه میروند ۸ ساعت را به خواب، ۸ ساعت را به مدرسه، ۲ ساعت را به امور متفرقه دیگر و ۵ تا ۶ ساعت را مطالعه کنند.
برخی از افراد عادت دارند ساعتها مطالعه کنند و برخی دیگر نمیتوانند حتی چند دقیقه به صورت متوالی این کار را انجام دهند؛ بهترین زمان برای واحد مطالعاتی بین ۷۵ تا ۹۰ دقیقه است که به ازای هر ۷۵ تا ۹۰ دقیقه بین ۱۵ تا ۳۰ دقیقه استراحت لازم است.
یکی از اصول مهم در برنامهریزی واحد جبرانی است که برای مثال اگر کار خاصی پیش بیاید، زمانی برای جبران عقب افتادن از قسمت اصلی برنامه را داشته باشید به همین منظور برای این موضوع ۱۰ درصد از واحدهای مطالعاتی برنامه را باید به واحدهای جبرانی اختصاص دهید. در صورتی که طبق برنامه پیش رفتید واحد جبرانی را برای دروسی که در آنها ضعف آموزشی دارید استفاده کنید.
فرد برای برقراری یک تعادل رفتاری نیاز به یک نیم روز (۶ ساعت) در هفته برای تفریح برنامهریزی کند که این تفریح لازمه هر برنامهای است تا از ایجاد خستگی روحی و جسمی جلوگیری کند.
خواب مورد نیاز برای افراد ۱۵ تا ۲۵ سال در حدود ۶ الی ۸ ساعت در شبانهروز است، یعنی اگر فردی کمتر از ۶ ساعت در شبانهروز بخوابد عوارض جبرانناپذیری برای او دارد. به طور کلی کمخوابی علاوهبر کاهش میزان تمرکز، پرش ذهن و افزایش بیدقتی، کاهش سرعت مطالعه و ضعف در حافظه نیز میگردد.
یکی از مهارتهای لازم برای مطالعه، توانایی انتقال ذهنی است؛ یکی از راههایی که فرد میتواند این مهارت را در خود ایجاد کند، تنوع مطالعاتی است که بتواند چندین درس را در کنار یادآوری کند و با هم هماهنگ کند. برای رعایت این اصل در برنامهریزی، خوب است که در روزهای تعطیل بین ۴ تا ۶ درس و در روزهای مدرسه ۲ تا ۴ درس مطالعه داشته باشید.
در این اصل باید توجه داشته باشید که درسها را بر اساس دو معیار مطالعه کنید، ۱ – ضرایب دروس، ۲ – نقاط قوت و ضعف خودتان. برای مثال دانشآموز رشته ریاضی باید زمان مطالعه بیشتری برای دروس اختصاصی که ضریب بالاتری نسبت به دروس عمومی دارند را متعادل کند.
ترتیب مطالعه دروس شامل دو نکته مهم است؛ اول اینکه بهتر است حداکثر دو درس اختصاصی به صورت متوالی مطالعه شود یعنی بعد از مطالعه دو درس اختصاصی، یک درس عمومی خوانده شود و دوم اینکه درسهایی که علاقه بیشتری به آنها دارند در ابتدا و انتهای برنامه و برای درسهای دشوار در اواسط برنامه مطالعه شود.
این اصل به این موضوع اشاره دارد که برنامهریزی باید واقع بینانه و عملیاتی باشد به این معنا که نیازها و فعالیتهای روزانه خود را در نظر گرفته تا بتوانید به هدف اصلی خود در مطالعه برسید.
روزانه ۱۵ تا ۳۰ دقیقه ورزش لازم است تا استرس کاهش و شادابی و تمرکز افزایش یابد؛ ورزشهایی مانند ورزشهای هوازی مثل دویدن، طنابزدن و یا ورزشهایی که باعث ایجاد ضربان قلب و تنفس میشود.