معرفی علوم دامی

معرفی علوم دامی

آشنایی با علوم دامی

مجموعه علوم دامی در برگیرنده تخصص های متنوعی است که این تخصص ها در سطوح مختلف با توجه به نیاز از دو جنبه موضوعی و کاربردی قابل طرح و بررسی است. از جنبه موضوعی عناوین تخصصی تغذیه دام ، اصلاح نژاد ، فیزیولوژی ، اقتصاد دامپروری ، فرآورده های دامی … از مهمترین تخصص هایی است که در سطوح عالی دامپروری مطرح بوده و از جنبه کاربردی نیز پرورش گاو و گاومیش ، پرورش زنبور عسل ،… از مهمترین عناوین قابل طرح می باشد.

انشعاب عنوان کلی امور دام (دامپروری ) در تخصص های فوق الذکر از هر یک از جنبه های موضوعی و با کاربردی می تواند زمینه های لازم را برای رشد و توسعه بخش مربوطه فراهم آورد و مانع از اتلاف نیروهای آموزش دیده در زمان ورود به کار گردد . با توحه به عملکرد مورد انتظار از کاردان برای ارائه خدمات مشخص در زمینه های مختلف اجرایی ، تخصصی نمودن آموزشها در این مقطع ضمن افزایش کارآیی افراد آموزش دیده در زمینه خاص آموزشی از اتلاف زمان برای احراز شرایط لازم در جهت وظایف محوله جلوگیری خواهد نمود.

در همین ارتباط به لحاظ نوع وظایف تعیین شده برای فارغ التحصیلان این مقطع آموزشی و لزوم توجه بیشتر به جنبه های کاربردی ، تقسیم بندی تخصص های مورد نیاز در مقطع کاردانی را اجتناب ناپذیر ساخته است.

برنامه تکنولوژی پرورش طیور به طور مشترک توسط کارشناسان معاونت آموزش و تحقیقات وزارت جهاد کشاورزی و کارشناسان آموزش کشاورزی وزارت آموزش و پرورش تهیه و تدوین گردیده است و روند بررسی و تهیه آن به شرح ذیل می باشد.

با توجه به تنوع مشاغل مرتبط با صنعت دامپروری و گستردگی روز افزون آن و به لحاظ اختلاف نسبتا زیاد گرایشهای مختلف قابل طرح در آن ، امکان جمع بندی کلیه تخصص ها و تامین نیاز این بخش تحت عنوان مجموعه ای واحد بنام دامپروری وجود ندارد .

لذا به منظور پوشش دادن نیازها ی کلیه زیر بخشهای دامپروری و با استناد به نظرات مسئولین اجرایی امور دام کشور تفکیک عنوان کلی دامپروری در گرایشهای پرورش گاو گاومیش ، پرورش گوسفند و بز ، پرورش طیور ، پرورش زنبور عسل طرح و توسط صاحب نظران این صنعت در بخشهای مختلف آموزشی ، تحقیقاتی و تولید کنندگان، تفکیک عنوان کلی دامپروری در عناوین تخصصی تر مورد تایید قرار گرفت.

در این میان با توجه به مشاغل موجود و قابل طرح ، تکنولوژی پرورش طیور بعنوان یک گرایش تخصصی مطرح گردید تا زمینه لازم را جهت رشد و شکوفایی این بخش از صنعت دامپروری فراهم آورد.

مراحل تدوین برنامه

الف)تعیین مشاغل موجود و نیازمندیهای شغلی

ب)تعیین دانش و مهارتهای مورد نیاز کار و پاره کارهای هر یک از مشاغل براساس دستور العمل کلی تدوین برنامه های آموزشی دو ره های کاردانی و کارشناسی علمی – کاربردی

ج‌) تعیین دروس و محتوای آموزشی براساس دانش و مهارتهای مورد نیاز هر یک از مشاغل

د)تعیین ریز محتوای آموزشی براساس نظام آموزشهای کاردانی در بخش کشاورزی از آموزشهای علمیکاربردی

ه)رعایت اصول و مصوبات شورای عالی برنامه ریزی وزارت فرهنگ و آموزش عالی (دستورالعمل کلی تدوین برنامه های آموزشی دوره های کاردانی و کارشناسی علمیکاربردی و نظام آموزشهای کاردانی در بخش کشاورزی و آموزشهای علمی – کاربردی )

این دوره بعد از دوره های آموزشی بلند مدت کاردانی علمیکاربردی با هدف تربیت نیروی انسانی متخصص در زمینه پرورش طیور می باشد تا ضمن اشاعه فرهنگ نوین پرورش طیور امکان رشد و توسعه این بخشها از صنعت دامپروری را فراهم آورد.

واحدهای پرورش طیور در کشور با سرعت روز افزون در حال توسعه می باشند این بخش از صنعت دامپروری نقش قابل توجهی در تامین مواد پروتئینی جامعه دارد و به لحاظ فقدان نیروهای کارآمد اجرایی اغلب این واحدها از بازده اقتصادی کافی برخوردار نمی باشند. لذا تربیت نیروهای کاردان با تخصص پرورش طیور می تواند نقش موثری در ارتقای فعالیتهای این بخش از صنعت دامپروری داشته باشد.

پرورش دام و طیور به منظور تأمین مواد غذایی، خصوصاً نیاز پروتئینی انسان نقش مهمی در زندگی بشر ایفا می‌کند.

در این رشته پرورش دام از قبیل گاو و گوسفند، پرورش طیور مانند مرغ، بوقلمون و … پرورش ماهی، پرورش زنبور عسل و پرورش اسب مورد بحث قرار می‌گیرد.

هنرجویان این رشته با فیزیولوژی بدن حیوانات، دستگاه گوارش، نحوه تولیدمثل، پرروش و تغذیه آنها آشنا می‌شوند.

در ضمن زمینه‌های شغلی رشته مذکور عبارت است از:

اشتغال در کشت و صنعت‌ها

دستیار دامپزشک

اشتغال در گاوداری‌های صنعتی

اشتغال در مزارع پرورش ماهی

اشتغال در مرغداریهای صنعتی

راه‌اندازی مجتمع‌های خصوصی در دامپروری

زنبور‌داری و تولید عسل

پرورش اسب

تأسیس شرکتهای خدمات دامپزشکی

و …

نقش و توانایی یا کارایی

فارغ التحصیلان این رشته می توانند درموارد زیر نقش و توانائی خود را ایفاء نمایند.
– بعنوان مدیر یا مجری واحدهای تولیدی دولتی و خصوصی دامپروری
– به صورت کارشناس متخصص و برنامه ریز در زمینه های مختلف علوم دامی در واحدهای اجرایی نظیر وزارت جهاد کشاورزی و غیره
– بعنوان مربی در دبیرستانهای کشاورزی و مجری امور تحقیقات کشاورزی .

ضرورت و توانایی

برقراری رشته علوم دامی برای تربیت کارشناسائی که بتوانند در جهت افزایش تولید در هر واحد دامی و استفاده حداکثر از منابع بالقوه کشور موثر باشند باتوجه به تعداد زیاد دام و طیوریکه در مملکت وجود دارد لازم است با برنامه ریزی صحیح و دقیق و با استفاده از دانش و تجربه کارشناسان رشته علوم دامی، هر چه بیشتر از دام و طیور کشور برای افزایش تولید از طریق کمی و کیفی استفاده بعمل آید با توجه به مطالب فوق ضرورت و اهمیت تربیت افرادی که بتوانند با بکار گرفتن دانش خود در زمینه علوم پایه، دروس اصلی کشاورزی و دروس تخصصی رشته علوم دامی در جهت رسیدن به هدف فوق الذکر اقدام نمایند مشخص می شود.

علوم دامی ، رشته ای که برای شهرنشینان خیلی جالب توجه نمی باشد برای کلان شهرهایی همانند تهران علوم انسانی نیز چنگی به دل نمی زند وای به حال علوم دامی اما به هر حال از شهرنشینان محصول وخدمات مهندسان علوم دامی و بسیاری از افرادی که در عرصه تولید محصولات دامی تلاش می کنند بیشترین استفاده را می برند . رشته مهندسی علوم دامی، یکی از مهمترین رشته های کشاورزی است و به منظور تأمین نیروی انسانی متخصص و ماهر مورد نیاز بخش علوم دامی کشور، در جهت استفاده بهینه از امکانات موجود و بهره گیری از آخرین اطلاعات علمی در زمینه های متنوع پرورش دام و طیور و افزایش تولید کمی و کیفی پروتئین حیوانی، در مراکز آموزش عالی کشور ایجاد شده است.
 
تعریف و هدف
علوم دامی مجموعه علوم و فنونی است که در زمینه تغذیه و بهداشت، ژنتیک و اصلاح، فیزیولوژی و مدیریت و پرورش حیوانات اهلی و طیور مورد استفاده قرار می گیرد.
مراکز آموزش عالی کشور در ۴ مقطع جداگانه علوم دامی دانشجو می پذیرند:
الف) کاردانی: شامل رشته های تکنولوژی تولیدات دامی، تکنولوژی پرورش طیور، تکنولوژی پرورش گاو و گاومیش، تکنولوژی پرورش زنبور عسل و تکنولوژی پرورش دام در مرتع.
ب) کارشناسی: شامل رشته های مهندسی علوم دامی، مهندسی تولیدات دامی، مهندسی پرورش گاو و گاومیش، مهندسی پرورش طیور.

ج) کارشناسی ارشد: شامل رشته های تغذیه دام، ژنتیک و اصلاح دام، دکترای فیزیولوژی دام.
د) دکترای تخصصی: شامل دکترای تغذیه دام، دکترای اصلاح دام، دکترای فیزیولوژی دام.
تربیت نیرو در مقطعهای کاردانی، کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترای تخصصی در زمینه های مختلف علوم دامی به منظور تأمین نیروی متخصص مورد نیاز در واحدهای دامپروری، سازمانها و نهادهای تخصصی و برنامه ریزی، مراکز آموزشی در مقطعهای متوسطه و عالی، محقق و پژوهشگر در بخش کشاورزی و تربیت مجریان، مدیران و کارشناسان امور دام در بخشهای دولتی، تعاونی و خصوصی از جمله هدفهای این رشته تحصیلی است.
 
اهمیت و جایگاه در جامعه
تأمین پروتئین مورد نیاز کشور همواره از عمده مشکلات اقتصادی و در عین حال پرهزینه بوده است. در شرایط فعلی نیازهای غذایی انسان یا از طریق تولیدات گیاهی تأمین می گردد و یا از طریق تولیدات دامی. تولیدات دامی بهترین منبع تأمین پروتئین مورد نیاز جوامع بشری است. اهمیت این امر باعث گردیده است که امروزه در کشورهای پیشرو جهان شاهد پیشرفتهای شگرف تکنیکی در تأمین منابع پروتئین باشیم. با توجه به موارد فوق نیاز و جایگاه رشته علوم دامی در جامعه مشخص می گردد.
صنعت و بازار کار
تواناییهای لازم برای داوطلبان این رشته و ادامه تحصیل در آن
داوطلب باید از روحیه کار در محیطهای کشاورزی و روستایی، کار در کنار حیوانات و گیاهان و همچنین از قدرت جسمی لازم، برخوردار باشد و در درسهای علوم پایه مخصوصاً زیست شناسی قوی باشد.

تواناییهای فارغ التحصیلان
دانش آموختگان رشته علوم دامی در مقطعهای تحصیلی مختلف، می توانند در موارد مختلف، ایفای وظیفه کنند که به طور مختصر به شرح زیر است:
الف) کاردانی:
– اداره امور واحدهای پرورش دام، طیور و زنبور عسل.
– کمک به کارشناسان در تدوین و اجرای برنامه های مدیریت پرورشی، بهداشت، تغذیه، اصلاح، تولید مثل و …، دام و طیور.
– همکاری در اجرای طرحها و استفاده بهینه از امکانات موجود.

ب: کارشناسی:
– مدیریت واحدهای تولیدی دولتی، تعاونی و خصوصی دامپروری.
– کارشناسی مختصص برنامه ریزی در زمینه های مختلف علوم دامی در سازمانهایی چون وزارت کشاورزی، جهادسازندگی و غیره.
– تدریس در هنرستانهای کشاورزی و کارشناسی امور آموزشی و تحقیقاتی در مراکز آموزش عالی، تحقیقاتی و مشاوره ای.

ج) کارشناسی ارشد
– تدریس درسهای علوم دامی در آموزشکده ها و دانشکده های کشاورزی.
– تحقیق در زمینه های مختلف امور دام و طیور.
– برنامه ریزی و هدایت امور اجرایی و تخصصی در زمینه های مختلف علوم دامی.

د) دکترای تخصصی:
– تدریس و پژوهش در مراکز آموزش عالی و پژوهشی کشور – قبول مسوولیتهای مهم اجرایی و مشاوره ای در امر برنامه ریزی، انتقال فن آوری و افزایش توان تولیدی بخش علوم دامی کشور.
– کمک در توسعه مرزهای دانش و فنون پیشرفته در رشته های مختلف علوم دامی

مقاله های مرتبط :

دیدگاه خود را بیان کنید :

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *